12-07-2025, Highligts Tour
Start tour: 14.15 met Nick als begeleider
Met Dom Highlights Tour ontdek je in 100 minuten alle locaties.
Domplein: 5 min
DOMunder: 20 min
Domkerk: 10 min
Vismarkt: 5 min
Paleis Lofen: 15 min
Domtoren: 30 min
Op Domplein kregen we kort plattegronden te zien hoe het ooit is begonnen, met in 210 een Romeins fort en in 1122 (moment van ondertekening stadsrechten) een Bisschoppelijk burcht.
DOMunder: een filmpje wat de geschiedenis van Domplein door de eeuwen heen laat zien. Het is zeer mooi weergegeven, duidelijk verteld en boeiend van begin tot eind. Ertegenover zijn de kleilagen te zien waarop verschillende beginkerken gebouwd zijn. Ook kan je de stenen palen zien waar de oorspronkelijke kerk op gebouwd werden. Tijdens de rondleiding zien we meerdere gevonden voorwerpen en oud bouwmateriaal waaronder dakpannen en stenen. Halverwege de rondleiding loop je langs lichamelijke overblijfselen. Veel is er over deze persoon niet bekend, verwacht wordt dat het een man was. Wel weten we zeker dat hij vanwege de locatie (nét buiten de buitenmuur van de kerk) een rijke man was die net niet belangrijk genoeg was om in de kerk zelf begraven te worden. Er tegenover hebben ze door middel van metingen verschillende lichamen gevonden, waarvan verwacht wordt dat het gaat om 2 volwassenen en 2 kinderen. Hiermee wordt verwacht dat het gaat om een gezinsgraf. Hier zou ook de uitspraak 'rijke stinkerds' vandaan komen, de geur die in de zomer van de lichamen onder de kerk naar boven kwam schijnt nogal hevig aanwezig te zijn geweest. Ondanks dat er actief wierrook werd gebruikt om de geur te maskeren, weten we uit oude papieren dat meerdere geestelijken flauw vielen door de geur. Hierna kwamen we bij een hoop oude brokken steen, overblijfselen van het verwoeste deel van de Domkerk. We gaan er ook vanuit dat een groot deel gebruikt werd voor hergebruik, zelfs als souvenirs meegenomen werd of meegegeven werd. Hierdoor zijn er zelfs buiten Nederland stenen te vinden die oorspronkelijk onderdeel van de Domkerk waren. Na de rondleiding kwamen wij terug bij het scherm om een tweede filmpje te bekijken. Dit ging over de veel gevreesde storm en de gevolgen die dit voor de kerk hadden.
Domkerk: bij de ingang werd er stilgestaan bij hoe de kerk opgebouwd is, welke materialen er gebruikt zijn. Vanwege geldbezuiniging of het compleet ontbreken van financiële ondersteuning werd hout gebruikt aan de binnenkant. Dit werd gemaskeerd door het uitgebreid te verven, om het toch een bepaalde passende uitstraling te geven. De grote ramen van mozaïek vertellen zoals altijd een heel verhaal en je moet meerdere ramen van dichtbij bekijken om dit hele verhaal te zien. Vanuit daar gingen we naar enkele overblijfselen van de beeldenstorm uit 1580. Er is een massief zwarte graftombe van bisschop Gwijde van Avesnes, die waarschijnlijk te hard van materiaal was om volledig vernietigd te kunnen worden. Bewijs van permanente beschadiging van deze gebeurtenis zijn te zien in het gezicht bovenop de tombe en alle verdwenen gezichten van de pleurants aan de zijkant. Gelukkig zijn de details aan de bovenkant van de tombe intact gebleven en is de kunst hiervan nog goed te bewonderen. Er wordt verwacht, vanwege de locatie van de tombe, dat de kant tegen de muur wel nog intact is aangezien men hier niet bij kon om te vernietigen. Of we deze kant ooit kunnen zien is de vraag, aangezien hier de muur verwijderd zou moeten worden. Ernaast is een muurschildering, die waarschijnlijk de beeldenstorm heeft overleefd omdat er op dat moment een muur voor heeft gestaan. In de kapel ernaast is een zwaar beschadigd kunstwerk in de muur te zien van allemaal Bijbelse figuren waarvan de gezichten ontbreekt. Wel bestaat er twijfel over de oorzaak van deze beschadiging, vanwege de manier waarop deze beschadigd is. Aan de ene kant wordt het toegekend aan de beeldenstorm, maar aan de andere kant wordt er ook verwacht dat dit doelbewust is gedaan zodat er een muur voorgezet kan worden (zoals het kapel ernaast ook had). Ertegenover is een schilderij van Benjamin Gerritszoon Cuyp te zien (de oom van Albert Cuyp), De Aanbidding door de Wijzen uit het Oosten.
Vismarkt: de vismarkt was ooit een belangrijke locatie in de geschiedenis, tijdens het ondertekenen van de stadsrechten. Dit werd ten tijde van het Heilige Roomse Rijk in 1122 gedaan. De locatie van dit pleintje ligt niet ver van de Domtoren af, direct naast daar waar Paleis Lofen heeft gestaan.
Paleis Lofen: dankt zijn naam vanwege de vele bogen (lofen) waaruit dit gebouw bestond. Op 2 juni 1122 verleende Bisschop Godebald Utrecht stadsrecht, welke bevestigd werd door Keizer Hendrik V in dit toen bestaande palts. Hier mochten wij met zijn alle zitten, om naar het verhaal achter dit voor Utrecht bijzondere moment te zien. Hoe de band tussen de Bisschop en de Keizer was en dat zij qua toekomstplannen voor Utrecht niet meer op één lijn lagen. De bisschop wilde namelijk dingen aanleggen, om meer geld te vragen van de arbeiders die daar woonde en de keizer was het hier niet mee eens. Om de toekomst van de boeren en arbeiders te verzekeren, werden de stadsrechten ondertekend. De overblijfselen van Paleis Lofen zijn per ongeluk ontdekt tijdens verbouwingen, het is namelijk altijd onderdeel geweest als werfkelders van verschillende winkels die zich er nog steeds boven bevinden. De gemeente is er langzaam mee bezig om steeds meer delen over te nemen, zodat deze belangrijke locatie zoveel mogelijk bekeken kan worden door het volk als historisch monument. Door de tijd heen worden er voorwerpen gevonden, die ons een beeld kunnen geven wat er in die tijd allemaal gebeurde op deze locatie. Achterin kan je een miniatuur vinden over hoe de vismarkt er momenteel uitziet met de winkels in vergelijking met de locatie waar Paleis Lofen ooit gestaan heeft. Het is interessant om op deze manier te kunnen zien hoe dingen kunnen veranderen door de eeuwen heen, ook hoe erg dit langs je heen gaat indien je hier niets van weet. Onder restaurant Walden bevindt zich in hun kelder nog meer originele dingen: niet alleen de muren waar Paleis Lofen heeft gestaan, maar ook de tapijten uit die tijd die daadwerkelijk daar in het palts hebben gelegen en zelfs zichtbare bogen.
Domtoren: met deze tour ga je tot 25 meter hoogte. Voordat we bij het balkon stoppen, gaan we eerst naar de algemene hal. Deze diende vroeger al privéruimte voor de bisschop. Hier kan je ook de kelderdeur bekijken die je kan zien wanneer je onder de Domtoren door loopt. Elke zijde van de ruimte heeft een andere mozaïek die allemaal een ander seizoen voorstellen. Ook heb je hier de mogelijkheid om naar beneden in de kerk een kijkje te hebben. Aan de muren hangen verschillende schilderijen om de kerk in verschillende jaartallen te zien en het grote (Utrechtse) kruis. Eenmaal op het balkon aangekomen, het laagste niveau dat je buitenom kan lopen, hadden we tijd om de stad vanaf deze hoogte te bekijken. Ik vond het mooi de winkelstraat te zien, het Domplein, maar ook de Watertoren waar ik in de buurt ben opgegroeid. Ook kreeg ik vanaf deze hoogte de kans de Domkerk voor het eerst echt goed te bekijken, iets wat ik vanaf de grond nooit heb gedaan.
Nick was een fijne rondleider en wist het op een mooie en boeiende manier te vertellen, daarnaast was er ook altijd ruimte voor vragen en konden we het allemaal op eigen tempo doen. Helaas was de kerk en de tuin bij terugkomst op de grond al dicht, dus dit moet ik op een ander moment alsnog doen.
